Betondorp 1924-2024

Vandaag bij De Brink op Zaterdag (13-16 uur) een optreden van Prester John (foto links). Verder zal een toespraak gehouden worden over diversiteit door Maxime van Boven, lid van de stadsdeelcommissie voor de PvdA.

Niet de Band Zonder Naam (hieronder), maar de Band Zonder Toekomst (daaronder), treedt aanstaande zaterdag 8 juni 2024 op tijdens De Brink op Zaterdag.

Zie hieronder een eerder optreden van deze band, die al eerder optrad in Betondorp. Het belooft een spetterend optreden te worden. Echte liefhebbers zullen ongetwijfeld ver de voorkeur geven aan de muziek van de Band Zonder Toekomst boven die van de Band Zonder Naam! Gaat dat zien!

Het is vrijdag 31 mei 2024 en ik heb om 11.30 uur een afspraak met Anikó, die officieel Anna Amirhekmat heet. We hebben afgesproken in The Green Lotus, een tijdelijk ingerichte ruimte op de Brink. Terwijl Anikó even iets anders aan het doen is, kijk ik rond en maak een foto van een voorwerp dat ik ergens op een plank tegen de blauw geverfde muur zie staan. Anjel Strážny. Vreemde engel, betekent dat volgens mij, naar analogie met het Russische ochi stranie. Later blijkt dit niet waar te zijn. Anjel Strážny betekent beschermengel, in het Slowaaks, de taal van het land waarin Anikó geboren is. Ik ben benieuwd hoe dit interview zal gaan. Dan maakt Anikó koffie en raken we in gesprek.

Kleuren. Anikó houdt van kleuren, en is daarom in staat alle producten van haar studenten mooi te vinden. Dat is een van de belangrijkste eigenschappen van Anikó: een open, niet oordelende en interculturele blik, gericht op ondersteuning van mensen bij het ontwikkelen van hun eigen diverse talenten. De studenten pottenbakken van Anikó komen vooral van de Universiteit. Door het ambachtelijk bezig zijn, kunnen ze aan de mentale druk ontsnappen, kunnen ze even uit hun hoofd. Het handwerk biedt hen bovendien de mogelijkheid meer over zichzelf te leren.

Ik heb bijvoorbeeld een student die Neuro Sciences doet en altijd op een hoog theoretisch niveau bezig is. Het proces van pottenbakken is heel praktisch. Je bent continu bezig met techniek, het bepalen van de volgorde en het bereiken van een concreet doel. En als er iets misgaat: hoe ga je daarmee om? Durf je los te laten en creatief met de situatie om te gaan, of wil je iets toch volgens vooropgezet plan bereiken? Op dat soort essentiële momenten leer je veel over hoe je zelf in elkaar zit.

Wat de studenten maken vind ik altijd leuk. Ik heb een brede smaak, van minimalistisch tot zwart en rood, of figuratief, inkleuren. Het belangrijkste wat ik doe is het begeleiden van het creatief proces van de studenten. Ik help ze met techniek. Ik heb op het ogenblik in totaal een groepje van ongeveer 15 pottenbakkers om me heen verzameld, waarvan er zes op dit moment actief zijn als cursisten. Er zijn verschillende technieken mogelijk: met de draaischijf – de producten van de draaischijf zijn altijd rond – of met de hand. Ik heb hier twee draaischijven op zolder staan. Studenten betalen 300 euro voor 10 lessen. Behalve de cursisten zijn overigens ook andere mensen betrokken bij workshops, familie-uitjes, verjaardagen en andere éénmalige gebeurtenissen.

Inmiddels arriveert bij de ruimte waar Anikó zich onder de naam The Green Lotus gevestigd heeft, eerst een gezelschap van betrokkenen bij de onvolprezen Betondorpse tentoonstelling Journeys to a Home, en bijna gelijktijdig arriveert Carleen de Lange met haar vrijwilligers van de Stichting Veerkrachtig Betondorp, die in de ruimte haar weggeefwinkel tijdelijk inricht. Het is een bijzondere ontmoeting, waarbij Anikó de ruimte aan het gezelschap laat zien en in een intensief gesprek raakt met een van de voor de tentoonstelling geïnterviewde personen: Cemal Tahir Şanlı (man met bril en blauw jasje hieronder). Het is een komen en gaan in The Green Lotus, blijkt wel uit al deze ontmoetingen.

Anikó bracht haar jeugd door in Stúrovo. Stúrovo (foto rechts) ligt in het zuiden van Slowakije, aan de Donau die de grens vormt met Hongarije.

Haar familie is van Hongaarse afkomst, net als de meerderheid van de bevolking van Stúrovo. De Hongaarse gemeenschap heeft eigen scholen waar Hongaars wordt gesproken; wel wordt ook Slowaaks onderwezen.

Ik heb zowel de zachte Slowaakse cultuur als de vrolijke, spontane Tsjechische cultuur in me. De Hongaarse cultuur is meer gastvrij en niet-inidividualistisch, collectief, en ook meer temperamentvol. De Hongaarse cultuur, waar ik uit vandaan kom, heeft een prachtig erfgoed aan folklore: zang en dans, klederdracht, liedjes en ook keramiek. Na de middelbare school ben ik naar Brno in het Tsjechische deel van Tsjechoslowakije gegaan om te gaan studeren. In Brno kwam ik voor het eerst in aanraking met meerdere culturen door de studenten van overal op de wereld en die heeft mijn zicht verbreedt.

Anikó zit in de derde klas van het Gymnasium wanneer de Fluwelen Revolutie in 1989 in Tsjechoslowakije uitbreekt.

Al een jaar van tevoren voelde je de sfeer van underground, de voorbereidingen. Er was sprake van een enorme solidariteit onder het volk. Er werden grote demonstraties gehouden en werkelijk iedereen was wakker, ontwaakt. Ook op school deden we actief mee. Ik heb een krantje opzet, we deden mee aan demonstraties. Ik herinner me een jongen die in zijn eentje voor ons allen stond en het vertrek van de directeur eiste. Die vertrok inderdaad.

Een jaar later gaat Anikó naar Brno, om te studeren: zowel geschiedenis, Hongarologie als theaterwetenschappen. Daarnaast begint ze met pottenbakken. Het land is dan nog één. In 1992 vindt de scheuring tussen Tsjechië en Slowakije plaats.

Dat was wel bijzonder. Opeens was er Tsjechisch geld nodig, en er was gedoe met verzekeringen die niet meer geldig waren. Verder heb ik die gebeurtenis niet als traumatisch ervaren. De mensen bleven met elkaar verwant en er was niets echt gebroken. Ik heb trouwens mijn lievelingstijd in Brno meegemaakt.

Vanwege de liefde komt Anikó in 1997 naar Amsterdam om te trouwen met een Iraanse man die ze in Tsjechië ontmoet had. Ze is gefascineerd door de prachtige Iraanse cultuur en taal en de groothartigheid van de mensen. Uit het huwelijk, dat niet standhoudt, komen twee mooie kinderen voort en Anikó wijdt haar tijd aan het opvoeden en grootbrengen van haar kinderen. Pas na de eerste lockdown vertoont Anikó zich aan de wereld.

Nu mijn kinderen uit het nest zijn gevlogen, wil ik mijn eigen droom gaan waarmaken. Ik geloof in gemeenschap en in het ambacht: kunst, maar op een ambachtelijke manier. Handwerk is het tegendeel van massaproductie. Ieder product is uniek en komt direct voort uit de ziel van de kunstenaar. Liefst maak ik handgemaakte voorwerpen met een functie in het dagelijkse leven. Zo komen mooie dingen heel dichtbij.

Anikó heeft de winkelruimte, waar ze dankzij de Gemeente Amsterdam en Ymere een jaar lang gebruik van mag maken, The Green Lotus genoemd. Ik vraag haar in hoeverre haar eigen filosofie, die veel elementen vertoond van wat je ook in Mindfulness ziet (aandacht, aarding, het niet in je hoofd maar in het hier en nu zijn), op de oosterse filosofie is geïnspireerd.

Ik mediteer dagelijks Sahadja Yoga. Dat is een filosofie die alles integreert. De essentie van alle religies is hetzelfde. Ik voel me wereldburger die contacten met verschillende culturen in zich meedraagt. Het integreren in mezelf is één van mijn doelen. Ik gebruik kunst om mensen met elkaar te verbinden, en vanuit een innerlijk integratieproces.

Integreren en ruimte bieden. Dat is in The Green Lotus zelf ook zichtbaar. Carleen en vrijwilligers zijn tijdens het interview de Weggeefwinkel aan het opzetten in de ruimte. Willemien biedt wekelijks kaas aan in de ruimte. En in de kasten aan de wanden worden door anderen allerlei kleine en fraaie eigengemaakte voorwerpen aangeboden. De plek is duidelijk al haar eigen leven begonnen te leiden. Ik vraag Anikó wat haar visie is op haar leven over tien jaar. Ze begint te lachen, want het is een vraag die ze zelf ook wel eens aan mensen stelt. Nu moet ze hem zelf beantwoorden.

Mijn visie is vooral een visie voor Betondorp waar ik aan wil werken. Betondorp is een heel bijzondere wijk met veel gevoel voor gemeenschap en veel verbinding met elkaar. Het zou prachtig zijn wanneer we die soms nog losse initiatieven steeds meer met elkaar kunnen verbinden, en dat je je bij de ontwikkeling van je talenten steeds meer gedragen voelt worden door de gemeenschap. Dat is waar ik bij wil helpen.

Alweer komt iemand binnen, een vrouw met een Midden Europese achtergrond zoals Anikó, en waarvan ik de naam in de gauwigheid niet noteerde. Het gemeenschapsgevoel is sterk in The Green Lotus en iedereen lijkt even binnen te komen om mentaal aan te tikken. Het is een veelbelovende ontwikkeling lijkt me, deze alternatieve gemeenschappelijke ruimte aan de Brink.

Anikó noemt een aantal namen van mensen met wie ze samen het team van The Green Lotus vormt: Monica, Carleen, Willemien, Nienke en Priyam. Ik bedankt haar voor het interview, want de tijd is op en ik moet weer verder, post bezorgen in de Indische Buurt. Mijn fiets blijkt een lekke band te hebben. De fietsenmaker durft het niet aan hem tussendoor te plakken. Ik mag wel de fietspomp gebruiken en zo spoed ik me met een keiharde maar snel zachter wordende band naar de fietsenmaker nabij de Albert Heijn in het winkelcentrum Watergraafsmeer, die wel achterbanden schijnt te plakken.

Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Rogier Schravendeel

Gospelkoor Deliverance uit Amsterdam Oost is al 25 jaar een graag geziene gast op festivals, bedrijfsfeesten,huwelijksplechtigheden en kerkdiensten. Onder leiding van dirigent Erwin Young en pianist Rick Piepers laat het driestemmige koor u genieten van American Black Gospel met invloeden vanuit de R&B en Soul. Het belooft een swingend optreden te worden, waarbij het voor bezoekers moeilijk wordt om de beentjes op de vloer te houden.

Aanstaande zaterdag 8 juni 2024 wordt er vanaf 11.30 uur weer een wandeling houden langs het groen van Betondorp. Voor meer informatie zie de website van Betondorp Groen Toer. Verzamelen op de Brink.

In Betondorp is op de Ploegstraat een Buurtkamer van het Leger des Heils geopend. Op de foto hieronder buurtgenoot en lokale politicus Andy Knijpinga en zijn moeder, die allebei natuurlijk weer bij dit event aanwezig zijn.

Tijdens de opening werden door het Leger des Heils diverse lekkernijen uitgedeeld. Wij zijn blij met de komst van het Leger des Heils in Betondorp, al was het maar vanwege de lekkere hapjes. Van harte welkom, Leger des Heils!

In het archief van Janny Leenders vonden wij volgend artikel in de Nieuwsbrief Betondorp van september 2010, dat we hier volledig overnemen.

Is u Betondorper? Ja, goddank!

Gerda werd in 1927 in de Indische Buurt geboren. Ze groeide daar ook op. Ze trouwde en toen haar eerste dochter werd geboren was dit een, zoals we nu zeggen, een meervoudig gehandicapt kind. Toen ze zwanger was van haar tweede kind stierf een oom die in de Weidestraat woonde. Maatschappelijk werk heeft er toen voor gezorgd dat zij van het bovenhuis in de Indische Buurt naar de Weidestraat kon verhuizen.

Twee maanden later werd in het voorjaar van 1960 haar tweede dochter in Betondorp geboren. Denk niet dat ze er erg op vooruit ging qua ruimte. Het huis was klein. Ze woonde met haar man Jan, haar 2 dochters en haar moeder in een 3 kamerwoning zonder douche. Wel woonde ze voor het eerst in een huis met een tuin, beneden. Haar gehandicapte dochter kon ze, als het mooi weer was, heerlijk in de tuin zetten in haar stoel.

Ze woonde naast Nel Cruijff. Als Nel visite had (en dat gebeurde nogal vaak) dan kwam Johan bij haar tv kijken. Hij was toen zo’n 13 jaar en speelde al in het jeugdelftal van Ajax. Ome Henk, de tweede man van Nel was terreinknecht bij Ajax en zo zat Jan op zondag altijd gratis bij Ajax. Het was z’n lust en z’n leven.

Haar moeder vond het maar niets in Betondorp: veel te rustig. Maar Gerda zelf vond het fijn. Ze had hier meer contact met andere bewoners. In de Indische Buurt waar ze geboren en getogen was, had ze het moeilijk na de geboorte van haar dochter. Buren en andere bekenden uit de buurt, die ze al haar hele leven kende, meden haar na de geboorte van haar dochter. Ze wisten niet hoe ze daarmee om moesten gaan. In Betondorp kende niemand haar en niemand had moeite met haar situatie. Het dorpse karakter trok haar. Iedereen groette elkaar en dat gebeurt zelfs nu nog. Regelmatig wandelde ze richting de Bijlmer. Alles was toen nog weiland.

In 1973 verhuisde Gerda naar de Landbouwstraat. Het huis was wel groter en had een kleine douche. Dus haar groter wordende gehandicapte dochter werd nog steeds met de hand gewassen. Uiteindelijk kwam de douche er. Eén van de kleine slaapkamers werd verbouwd tot doucheruimte met brancard. Haar dochter is 33 jaar geworden en werd haar hele leven door haar ouders en oma verzorgd.

Betondorp zelf was in die tijd een buurt met heel veel kinderen, ondanks het feit dat de huizen eigenlijk klein waren. Er was een school aan de Huismanhof, het Zuivelplein en aan de Zaaiersweg. Dat is de school die er nu ook nog is. Ook was er op de Zaaiersweg, achter het Huismanshof nog een kleuterschool. Er waren heel veel winkels. In ieder hoekhuis, waar nu mensen wonen, zat een winkel. Er waren wel 2 a 3 groentewinkels, een paar slagerijen en bakkers, een echte drogisterij, een strijkerij, een schoenenwinkel, een sigarenwinkel, een bonthandel en een ijzerwarenzaak waar je nog losse spijkers en schroeven kon kopen. Er was zelfs een radio- en tv-winkel, die uiteindelijk redelijk snel failliet ging. Op de Brink zat onder andere De Gruyter, een kledingzaak en natuurlijk het postkantoor.

Gerda is nu 83 jaar en woont dit jaar al 50 jaar in Betondorp. Haar man is zo’n 15 jaar geleden overleden, vlak na het overlijden van hun eerste dochter. Maar nu kent ze Tom. Hij woont ook in Betondorp, is 87 jaar en ze kunnen het goed met elkaar vinden. Als het mooi weer is gaan ze soms met hun scootmobiel naar de Intratuin of de boerenmarkt in park Frankendael. Of ze zitten in de tuin te praten. ’s Middags zitten ze vaak te puzzelen of spelen ze een spelletje Scrabble. Waarbij Gerda eigenlijk altijd wint. Waarvan acte.

Aanstaande zaterdag vindt weer een versie van het bekende De Brink op Zaterdag plaats, met als thema diversiteit. Er wordt opgetreden door de band Dannys Mustangs, ook wel bekend als Billys Mustangs. Tijdens dit optreden zullen twee bandleden herdacht worden die onlangs op respectievelijk 67- en 68-jarige leeftijd overleden: zanger Danny Werner en bassist Dirk Jan (DJ) Kruijt.

Op vrijdag 17 mei opende Jan-Bert Vroege, stadsdeelbestuurder Oost, Journeys to a Home, een unieke foto-expositie in Betondorp. Op vijf locaties in de wijk vertelt de internationaal bekende fotograaf César Dezfuli vijf verhalen. De expositie laat zien hoe een aantal nieuwe Amsterdammers, die hun thuisland zijn ontvlucht, in Amsterdam Oost hun leven opnieuw opbouwden. Dezfuli werkte al eerder met dit thema voor een ander project genaamd Passengers. Deze fotoreportage werd in 2023 bekroond met een World Press Photo Award. Journeys to a Home kan worden gezien als vervolg op dit project. Met behulp van stadsdeel Oost, Eigen Haard en made.in.betondorp is het project op touw gezet. De tentoonstelling is gratis toegankelijk en tot en met 16 juni 2024 te zien.

Journeys to a Home is een geweldige tentoonstelling, waar Betondorp trots op mag zijn. De tentoonstelling, die iedere donderdag t.m. zondag van 11-17 uur te bezoeken is op diverse locaties in Betondorp (Onderlangs 37Gm Onderlangs 36L, Ploegstraat 20, Harkstraat 10 en Harkstraat 13), vertoont verhalen van een vijftal vluchtelingen (uit resp. Yemen, Iran, Turkije en Afghanistan) en worden op een eenvoudige wijze intensief uitgedrukt, op zo’n manier dat identificatie met de persoon in kwestie als het ware vanzelf ontstaat.

Zelf was ik erg onder de indruk van het verhaal van Saddam Al Sharif, die het als jongeman tot het Yemenitisch voetbalelftal weet te schoppen en voor wie een schitterende toekomst lijkt weggelegd als gevierd international. Dan komen de drones en de burgeroorlog, en gaat alles wat Saddam kende ten onder. Saddam vindt zich na een lange reis via Wit-Rusland en Polen terug in een AZC in Nederland. En daar is hij slechts een van de vluchtelingen.

Hoe ga je daarmee om als mens?

Ik raad iedereen van harte aan deze tentoonstelling te bezoeken. Hieronder de route die je kunt volgen.

De liefhebbers weten het al: vanmiddag, zaterdag 25 mei 2024, weer Duurzaamheidscafé van 16-18 uur in het Groene Duurzaamheidshuisje op Onderlangs 26 N! Met vanmiddag onder andere een Bijenfilm (My Garden of a Thousand Bees) en een terugblik op de Open Dag van 21 april 2024. Hoe kunnen we Betondorp verder vergroenen en verduurzamen? En hoe gaat het verder met de Fix-brigade, nu de Gemeente Amsterdam de subsidiekraan heeft dichtgedraaid en de organisatie onlangs een crowdfundingsactie is gestart om het hoofd boven water te houden?

We zijn benieuwd!