100 jaar Betondorp
Van Annie du Croq ontvingen wij destijds haar volledige foto-collectie van het feest van Betondorp 90 jaar. Af en toe zullen wij een foto uit die collectie presenteren als inspiratie voor de viering van de 100 jaar. Kern is wel het open podium, waarop iedere Betondorper zijn of haar kunsten kan vertonen.
In het archief van Janny Leenders vonden wij een programmaboekje van het feest ter gelegenheid van de viering van 80 jaar Betondorp, dat we voor de aardigheid hieronder volledig overnemen.
In februari 2008 is het dan definitief zover. De bibliotheek op de Brink sluit definitief de deuren. Al in de jaren zeventig werd het gebouw dichtgetimmerd en gestut, wegens bouwvalligheid. Toen reed een bibliotheekbus rond. In 1985 werd het pand weer geopend, om ruim 20 jaar later definitief dicht te gaan, ondanks grote tegenstand van bewoners, waaronder het Comité Behoud Bibliotheek Betondorp, waarin voormalig Betondorper Karel van het Reve en anderen geld stortten. Het mocht niet baten. Sindsdien zit Dynamo in het pand.
Bovenstaande ansichtkaart vonden wij in het archief dat Jannie Leenders ons toevertrouwde, en dateert ergens uit de periode na 1999 en voor 2008.
Binnenkort hopen wij een interview met Robin de Raaff te publiceren. Zie vooralsnog voor meer informatie hier.
De expositie is op vier lokaties in Betondorp te zien, van 11-17 uur: Harkstraat 10, Harkstraat 13, Ploegstraat 20, Onderlangs 37G. Informatie en route verkrijgbaar Brink 28.
Voor meer informatie zie made.in.betondorp van Eric Meursing.
Inmiddels zijn het zevende, achtste en negende van de 100 biertjes die Erwin ter beschikking stelt ter gelegenheid van 100 jaar Betondorp belegd. Dank Nonet, Marleen, Edwin, Audrie (Landbouwstraat), Cyriel, Margrietha, Rogier, Gertruud en Simon. Zegt het voort en stuur een mailtje aan schravendeel.r@gmail.com!
De vergrijzing in Betondorp zet in de jaren negentig onverminderd door. Steeds meer bejaarden en steeds minder jonge mensen met kinderen wonen in het dorp. Dat betekent dat op de laatste basisschool van Betondorp, de Watergraafsmeerschool op het Huismanshof, in 1993 nog maar 60 kinderen heeft. In totaal wonen nog 90 kinderen in Betondorp.
Dat betekent dat ook deze school moet worden opgeheven, volgens wethouder van onderwijs van Oost Watergraafsmeer, K. van Elk. Het minimum aantal leerlingen dat een basisschool in Amsterdam volgens de normering moet hebben, is 189. De school moet dus sluiten. Ouders spreken in de landelijke media hun verontwaardiging uit en verkondigen te zullen verhuizen. De vergrijzing van Betondorp zal daarmee niet minder worden.
In de Tweede Wereldoorlog werkte de Amsterdamse politie mee met het deportatiebeleid van de door de nationaalsocialisten gedomineerde ambtelijke organisatie van de Gemeente Amsterdam. Toch waren er ook politieagenten die een bepaald moedige houding innamen. Eén van hen was politieagent Herman Elzinga. Toen de deportatie van de bakkersfamilie Verdooner (Tugelaweg 70) definitief vaststond maar nog niet aan de familie zelf bekend was, belde Herman Elzinga, onder zeer groot persoonlijk risico, vanaf het politiebureau vader Verdooner, om hem te vertellen dat het tijd was uit beeld te raken. Ome Herman en tante Jo, woonachtig op Onderlangs 70, namen zelf de familie Verdooner de rest van de oorlog in de onderduik. Dave Verdooner herinnert dit zich in zijn Herinneringen van David Verdooner, de Boletjesbakker, nog goed, omdat zijn vader hem zelf – als vijfjarige – verborgen in zijn jas naar Betondorp droeg destijds.
Moge de nagedachtenis van de rechtvaardigen ten zegen zijn. Wie nog meer mooie onderduikverhalen over Betondorp kent, laat het ons weten!
De onderste steen, zo heet de documentaire die Henk Raaff, ook afkomstig uit Betondorp, in 1985 van het dorp maakt. Raaff spreekt met allerlei bewoners en vroegere bewoners en bezingt de lof van Betondorp. De documentaire is te bekijken bij de VPRO.
Machteloos moeten de bewoners van Betondorp toezien hoe in 1965 de Gemeente Amsterdam struiken en bomen uit hun tuinen verwijdert. Daar is ook wel noodzaak toe: door diverse ophogingen van de straten zijn de tuinen behoorlijk onder het straatniveau terechtgekomen en zijn als het ware een soort putten geworden die niet alleen voor overblijvend water aantrekkelijk zijn, maar ook voor afval. De tuinen moeten dus opgehoogd worden en de struiken en bomen moeten daarvoor volgens de Gemeente wijken.
Wat het meest steekt is dat de bewoners van Betondorp niet zoals die van Tuindorp Oostzaan, bij wie de tuinen ook opgehoogd werden, geen recht hebben op de aanschaf van goedkope bollen en heesters. Dat liep daar namelijk uit de hand, omdat de bollenverkopers in Noord terecht spraken van een oneerlijke concurrentie door de Gemeente. Daarbij komt nog dat de tuinverhoging ook met een huurverhoging gepaard gaat gaan, als gevolg van een schurensanering. Dat zit als volgt. In de loop der tijd hebben veel Betondorpers een schuurtje in hun tuin gebouwd. Die schuurtjes zijn illegaal, aldus de Gemeente. Bij de operatie tuinophoging worden daarom meteen alle aanwezige schuren gesloopt. In plaats van die schuur krijgen nu alle bewoners een uniform betonnen schuurtje. Het nieuwe schuurtje levert echter een huurverhoging van vier gulden per maand op.
Ook dienen ook de zelf ontworpen gebouwde kolenkisten uit de tuinen te verdwijnen volgens de Gemeente. Wel is het mogelijk om op eigen kosten een kolenkist te timmeren volgens een ontwerp dat de Gemeente aan zal reiken. Daarnaast zal een ruilverkaveling plaatsvinden waarbij door de Gemeente nieuwe tuingrenzen zullen worden vastgesteld, waarbij de een een stuk tuin zal kwijtraken aan de buren en de ander een stuk winnen. Tenslotte zal ook de klimop, die sommige bewoners ter versiering aan hun gevel hadden aangebracht, worden verwijderd in verband met de ongunstige werking op de muren van de panden.
Het is nogal een stevige ingreep van de Gemeente, samen met de woningbouwverenigingen eigenaar van practisch geheel Betondorp. Daarom wordt op Graanstraat 68 door de gemeentelijke woningdienst een klachtenbureau gevestigd. Daar wordt vrij druk gebruik van gemaakt. Een aantal bewoners verzet zich sterk tegen de gemeentelijke plannen. Ze voelen zich als onmondige kwajongens behandeld. De ambtenaren van de woningdienst lijden met hen mee, maar zien de opknapbeurt als noodzakelijk.
Het tuinencomplex hier is nu nog een enorme chaos, we hebben foto’s van de oude situatie laten maken. De tuinen waren verkeerd ingedeeld en werden vaak ontsierd door vervallen kolenkisten en schuren van allerlei afmeting. Alles wat we willen, is de zaak herverdelen en opknappen. Als het werk klaar is, is vast iedereen tevreden.
Aldus een bericht in het Parool van 31 mei 1965. Het streven naar uniformisering van het tuinbeeld heeft op de lange termijn toch niet overal het gewenste resultaat opgeleverd. Dat zien we als we om ons heen kijken naar de tuinen van Betondorpse straten. De diversiteit die deze te zien geven is vaak wederom enorm. Gelukkig maar. Een tuin blijft mensenwerk.