Focusopgave Betondorp

We hadden er al een tijdje niet meer aan gedacht, maar Stadsdeel Oost heeft een Gebiedsplan Watergraafsmeer 2022 opgesteld waarin over Betondorp behartenswaardige zaken staan opgetekend. Wat stond daar ook alweer in. We namen een kijkje. Hieronder nemen we de belangrijkste zaken over en lichten die toe.

Focusopgave

Het Stadsdeel constateert dat de laatste jaren de bewonerssamenstelling van Betondorp aan het veranderen is. Het aantal bejaarden is met een vrij rap tempo aan het afnemen. Dit komt onder andere door het verkoop van een deel van het woningbestand, dat van oudsher in handen van de Gemeente en de woningbouwverenigingen was, in de verkoop gedaan is – het stadsdeel noemt dit liberaliseren van de woonmarkt – maar ook doordat een hele generatie honkvaste bejaarden aan het uitsterven is geraakt. Er komt met het arriveren van mensen met koopkracht en ook met kinderen een nieuwe dynamiek in de buurt.

Nog steeds is een kwart van de bewoners boven de 65 jaar, maar dat is in het verleden tegen de 40% geweest. Deze bewoners proberen zich in de buurt te handhaven, maar omdat er weinig geschikte woningen voor ouderen zijn, ligt het in de verwachting dat dit aandeel verder zal afnemen. Er zijn ook nauwelijks meer winkels in Betondorp, wat het weinig mobiele ouderen ook moeilijk maakt in de buurt te blijven wonen. Het stadsdeel wil zich inzetten om winkels naar Betondorp te trekken en woningen geschikter voor ouderen te maken, maar hoe een en ander concreet vormgegeven moet worden, wordt in het Gebiedsplan niet erg duidelijk.

Een ander onderdeel van wat het stadsdeel de focusopgave noemt, is het realiseren van een goed aanbod aan buitenschoolse opvang voor kinderen die in armoede leven. In verband met het feit dat de kinderen in de buurt eerder in het stuk gepresenteerd worden als meekomend met de meer kapitaalkrachtige nieuwkomers, blijft vaag wat en wie hier nu precies bedoeld worden.

Beoogde doelen

Vanuit de wat ons betreft wel erg karig geformuleerde focusopgave, die er in principe op neerkomt bejaarden in de buurt te houden en arme kinderen naschoolse opvang te bieden, worden beoogde doelen geformuleerd, die moeten bijdragen aan de Uitvoeringsagenda van het Amsterdamse college van B&W, namelijk 1) fijne buurten, leefbare stad, en 2) kansengelijkheid. De ambitie blijkt nu in dit kader geworden te zijn:

1. buurtinitiatieven te ondersteunen

2. bejaardenvoorlichting wat betreft opknapbaarheid woning etc.; onderzoeken nadere maatregelen ter bescherming van ouderen

3. creëren van ontmoeting op diverse locaties

4. realiseren van een supermarkt op de Brink

5. samenwerking creëren door alle partijen in verband met problemen met jongeren; het creëren van kansgelijkheid voor arme jongeren

De rest doet de markt, zal ongetwijfeld de gedachte zijn. En dat is ook wel te begrijpen, maar moet dit niet gefaciliteerd worden?

Wat gaan we doen en met wie?

De maatregelen ter ondersteuning van ouderen zullen samen met vooral de woningbouwverenigingen uitgevoerd worden. Wat betreft de maatregelen rond jongeren zijn de actoren minder duidelijk. Verder wordt hier gerefereerd aan in coronatijd ontstane initiatieven in Betondorp om eenzaamheid te bestrijden, die het stadsdeel graag verduurzamen wil.

Activiteiten

Het stadsdeel zal ons hopelijk niet kwalijk nemen wanneer we deze activiteiten volledig uit het Gebiedsplan overnemen.

Activiteiten voor een levendig Betondorp

Actieve bewoners van Betondorp organiseren activiteiten om de sociale cohesie te bevorderen, om elkaar te kunnen ontmoeten, voor leefbaarheid, gezelligheid en reuring. Te denken valt aan de buurtconcertjes en informatiemarkt van de ‘Brink op Zaterdag, aan Burendag, aan themamarkten (brocante, vintage, antiquarische boeken), en aan culturele evenementen zoals een kunstroute of exposities. We stimuleren ook de organisatie van meer specifieke activiteiten, om bewoners met een diverse achtergrond elkaar beter te laten leren kennen, zoals buurtmaaltijden en dialoogtafels.

Buurtondersteuning in pandemische tijden

Ook in 2022 willen we de initiatieven die in coronajaar 2020 zijn ontstaan de kans geven om de kwetsbaarste buurtbewoners te blijven ondersteunen met basale levensbehoeften en andersoortige hulpvragen. Tijdens corona is een groep zeer kwetsbare bewoners bereikt en ondersteund, die niet bereikt of bediend worden door de stedelijke voorzieningen. Naast de projecten in Betondorp willen we hiermee ook vergelijkbare initiatieven in andere buurten, zoals Amsteldorp of Jeruzalem, ondersteunen.

Vergroenen in Betondorp

Realiseren buurttuin op het schoolplein Onderlangs. Het stenige oude schoolplein aan Onderlangs is een onderdeel geworden van het stedelijke vergroeningsproject ‘100 grijze punten groen’. Met alle omliggende betrokken partijen, te weten Al Maarif, SKA, kunstenaars en kinderdagverblijven wordt in het najaar van 2021 gewerkt aan een breed gedragen ontwerp van een buurttuin dat in de eerste helft van 2022 uitgevoerd kan worden. In Betondorp zijn verschillende bewonersinitiatieven voor kleinschalige groenprojecten in medebeheer. Deze dragen bij aan het mede-eigenaarschap van de openbare ruimte, bevorderen duurzaamheid, biodiversiteit en leefbaarheid, en zorgen daarnaast voor ontmoeting. De buurttuin aan de Zaaiersweg is zo’n voorbeeld. Deze tuin wordt al enkele jaren succesvol beheerd door, voor en met bewoners. Er is een wens om de tuin een stukje uit te breiden, daarnaast wil men in de huidige buurttuin materiaal dat in slechte staat verkeert, vervangen.

Buurtbeheer en Maatwerk in samenwerking met Pantar

In Betondorp is een initiatief (door de in de buurt opererende stichting Maatwerk) om onder leiding van het sociaal ontwikkelbedrijf Pantar buurtbeheer in te zetten, met als doel extra aandacht besteden aan het verzorgen van de openbare ruimte op buurt- en straatniveau. Betondorp is enkele jaren op de schop is geweest voor het grootschalig vernieuwen van de openbare ruimte. Daarnaast zijn woningcorporaties grootschalig aan het renoveren. Dit zorgt en zorgde voor onrust in de wijk en een onveiligheidsgevoel. Het project is een pilot waarbij mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk kunnen om op straatniveau de verzorging van de openbare ruimte te verbeteren.

Realiseren permanente staanplaatsen op de Brink

Er zijn tijdelijke staanplaatsen voor marktondernemers gerealiseerd om het economische aanbod in Betondorp te vergroten en de sociale cohesie te bevorderen. Deze willen we vastleggen voor de toekomst.

Realiseren van (sociale) supermarkt in Betondorp

In samenwerking met corporaties willen we een (sociale) supermarkt realiseren, zodat bewoners hun dagelijkse boodschappen kunnen doen in eigen buurt.

Huiswerkbegeleiding door Studiezalen

Studiezalen biedt huiswerkbegeleiding voor kinderen groep 7 en 8 uit Betondorp en Amsteldorp.

Versterken netwerk Jeugd en jongeren

Eerder signaleren en doorverwijzen naar partners in het gebied. Dit willen we realiseren door betrokken partijen rondom jeugd bij elkaar te brengen. In samenwerking met de netwerkpartners willen we haalbare resultaten behalen, zoals de kwetsbare jeugd helpen aan zorg, opleiding, traject of werk.

Onderzoek mogelijkheden realiseren geclusterd wonen

In samenwerking met corporaties, directie Wonen, en zorginstellingen wordt onderzocht of het mogelijk is een vorm van geclusterd wonen op te zetten zodat mensen met een toenemende zorgvraag toch in de buurt kunnen blijven wonen.

Passend Wonen

In samenwerking met corporaties, Stichting Woon, Dynamo en zorg mogelijkheden onderzoeken voor meer maatwerk/voorlichting en hulp voor ouderen om in Betondorp te blijven wonen.

Analyse en conclusie

Het valt op dat de Focusopgave Betondorp erg gericht is op het behoud van het bestaande en het beschermen van het zwakke. Misschien is dat ook juist wel de bedoeling van een focusopgave. Erg specifiek wordt het echter allemaal niet als het om de uitwerking gaat. Wat wel opvalt is al bestaande niet-gemeentelijke initiatieven met naam en toenaam in het plan worden opgenomen, wat mijns inziens toch ongebruikelijk is in de gemeentelijke wereld. Dat schept een ongelijk speelveld voor nieuwkomers.

Sommige zaken worden wel concreet zonder dat namen van partners vooruitgeschoven worden: een inspanning te kijken of geclusterde bejaardenwoningen mogelijk zijn, en het realiseren van een (sociale) supermarkt. Nu is er natuurlijk al een sociale supermarkt in Betondorp van de Stichting Veerkrachtig Betondorp, en tevens is er een supermarkt. Spannend om hier nog een derde supermarkt naast te willen zetten, en blijkbaar op de Brink. Maar mogelijk is dit verouderde informatie en zijn we door de realiteit inmiddels ingehaald. Dan is dit plan gelukt!

Wat ons inziens volstrekt gemist wordt in het plan is zicht op de nieuwe bewoners die zich in Betondorp aan het vestigen zijn en die nieuwe initiatieven kunnen gaan ontplooien. Dat lijkt me bij uitstek een gemiste kans. Deze bewoners hebben behalve financiële draagkracht ook een groot maatschappelijk kapitaal bij zich, en bovendien kinderen die niet per sé in de categorie armlastig vallen. Deze bewoners bieden Betondorp kansen. Het gaat dan onder andere om winkels, horecagelegenheden en culturele ondernemingen die zich niet op uitsluitend de armlastigen richten, maar juist ook of volledig op deze meer kapitaalkrachtige bewoners.

Gentrificatie is een lelijk woord in sommige kringen, maar het heeft de leefbaarheid in vele Amsterdamse buurten erg verbeterd. Waarom niet inzetten op een bijdrage van deze nieuwe bewoners? Hun inzet komt indirect ook achterstandsjongeren en bejaarden ten goede, zoals in andere buurten – ik denk nu met name aan de Indische Buurt – gebleken is. Via deze website willen we dan ook graag nieuwe bewoners uitnodigen aan te haken, ook en misschien wel juist bij de voorbereidingen van de 100-jarige viering van Betondorp.