In september 1951 wordt het 25-jarig bestaan van muziekvereniging Tuindorp Watergraafsmeer gevierd. De vereniging is in 1926 opgericht en heeft zich van fanfare tot harmonie ontwikkeld. Na de oorlog moest de vereniging opnieuw beginnen, met jong bloed, en dat is onder leiding van dirigent W.G. de Buyzer Jr. goed gelukt. De muziekvereniging trekt regelmatig door het land en wint prijzen op concoursen en is in ieder geval begin jaren zestig nog actief. Daarna wordt het moeilijk het spoor te volgen. Wie weet meer?
Het jubileum wordt gevierd door een mars door Betondorp en optredens in het Brinkhuis. Behalve muziekvereniging Tuindorp Watergraafsmeer treden op Jong Excelsior, de Tramharmonie, T.A.V.E.N.U., Crescendo Sloterdijk, boerenkapel de Dorsvlegels en de Amsterdamse Politiekapel.
Amsterdam heeft de primeur van een lagere tuinbouwschool met speciale opleiding voor bloemisten-hoveniers. Gistermiddag heeft ir. B.K. Bartelds, inspecteur voor het tuinbouwonderwijs het nieuwe instituut, dat gevestigd is in de Watergraafsmeerschool in het Betondorp, onder grote belangstelling geopend.
Ir. Bartelds wenste de voorzitter van de nieuwe school. de heer H.A.W. Ruys, geluk met deze specialistenopleiding, waaraan reeds lang dringend behoefte bestond. “Zij vormde,” aldus de heer Bartelds, “de nog ontbrekende schakel in het tuinbouwonderwijs; de oprichting van deze school is voor de hoveniersstand van fundamentele betekenis.”
Wethouder mr. G. van ’t Hull kwam namens het gemeentebestuur gelukwensen en een geschenk aanbieden. Een zeer bijzonder geschenk: een schild, dat in de tweede helft van de vorige eeuw trots boven de ingang prijkte van het gebouw van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij Linnaeus, een der eerste tuinbouwopleidingsscholen in Nederland en gevestigd in het toen nog zeer landelijk gelegen Frankendael. In 1894 brandde het gebouw tot op de grond af… alleen het schild bleef ongeschonden en kreeg een plaats op een gemeentelijke rommelzolder.
“Laat het schild voor jullie niet alleen een symbool, maar ook een waarschuwing zijn,” zei wethouder Van ’t Hull tot de 24 aanstaande leerlingen. “Een waarschuwing om niet in de school te roken, want die brand in 1894 was het gevolg van een sigaret, die een der jongens achteloos had weggeworpen…”
De stichting “Amstelflora” schonk het bestuur van de nieuwe school f 500 voor het aanschaffen van een miscroscoop.
Even een rectificatie. De gedenksteen voor Joods Betondorp is niet alleen door een initiatief van Annie Ducroq tot stand gekomen, zoals ten onrechte in een artikel in de Dwars werd gesuggereerd waarvan de tekst van mijn hand afkomstig was. De steen ligt er vanuit een initatief van Annie met Theo en Marion van Participatie Betondorp. Ik werd hierop gewezen en rectificeer graag. Ere wie ere toekomt.
Zoals bekend zijn veel huizen in Betondorp in de jaren vijftig in niet al te beste staat meer. In september 1958 worden de eerste 12 huizen van de buurt gesloopt. Dit vindt plaats in de Tuinbouwstraat. Nog eens 54 huizen aan de Oogststraat staan ook op het programma. Het materiaal van de woningen, het zogenaamde koolbeton, een afvalproduct van de Amsterdamse vuilverbranding, bevat zoveel ijzer dat de woningen letterlijk aan het doorroesten zijn.
In mei en juni 1945 werden overal in Nederland bevrijdingsfeesten gevierd, waaronder in Betondorp. Het eerder illegale blaadje Frontnieuws, na de oorlog Betondorp Nieuws, uit de Oogststraat doet hier uitgebreid verslag van.
Na de Tweede Wereldoorlog begint Paul de Groot zich net als Stalin steeds meer als alleenheerser te ontpoppen in de CPN. Concurrent Gerben Wagenaar wordt na een conflict over de rol van de zogenaamde Eenheid Vak Centrale (een communistische mantelorganisatie die zich profileert als algemene vakbond) meedogenloos aan de kant gezet. De afdeling Betondorp stelt zich in 1958 als een blok achter de beslissing van de partijleiding onder aansturing van Paul de Groot, om Wagenaar te royeren.
Tot ons verdriet vernamen wij dat Greg Sarton, van Sarton Records, aan het eind van de maand februari 2023 stopt met zijn activiteiten. Serton vertrekt omdat niet voldoende zekerheid gegeven kan worden over hoe lang hij precies het pand nog kan gebruiken. Vandaar dat hij vertrekt en zich weer gaat toeleggen op de verkoop van zeldzame platen via platenmarkten.
Behalve dat wij een erg prettig contact met Greg hadden en wij zijn vertrek persoonlijk betreuren, vrezen wij ook dat het voormalig supermarktpand weer lange tijd leeg gaat staan, wat de uitstraling van de Brink weer niet ten goede zal komen. Het lijkt ons praktisch uitgesloten dat zich hier weer een supermarkt zal vestigen.
Mogen wij de lezers herinneren aan ons eerder voorstel om de Brink eens grondig te herzien? Zou zou bijvoorbeeld serieus overwogen moeten worden om horeca op het plein toe te laten. Een restaurant zal de aantrekkelijkheid van het dorp juist voor nieuwe bewoners en meer kapitaalkrachtige besteders doen toenemen, en mogelijk ook winkels aantrekken in een beter segment.
De vrijvallende locatie – net als overigens het Brinkhuis – is hier bij uitstek geschikt voor…!
Mede naar aanleiding van het boek over Joods Betondorp dat afgelopen jaar op 4 mei 2022 gratis in Betondorp ter beschikking werd gesteld, zal in 2023 het project Namen en Nummers ook in Betondorp starten. We zijn blij dat Betondorpse Marion Nagel hierin een voortrekkersrol zal spelen en wensen haar vanaf deze plek van harte succes toe!
Van Andy kregen we bovenstaande foto toegestuurd. Het is hier een speelterrein voor kinderen, en niet een uitlaatplek voor honden. Andy vroeg het bordje aan en de Gemeente plaatste het. Zo snel kan het gaat. Bedankt Andy voor deze actie. We hopen dat het bordje hondenbezitters voldoende duidelijk maakt dat er niet meer in het plantsoen gepoept mag worden door onze geliefde viervoeters.
Een jaar geleden werden we verrast door de heropening van een supermarkt in Betondorp. De wens van bewoners om ook een tweede supermarkt op de Brink, in de locatie van de voormalige A-markt, te doen openen, zal voorlopig niet gehonoreerd worden. Dit komt omdat Ymere een dermate hoog huur bedrag voor de locatie vraagt, dat het houden van een supermarkt niet rendabel is. Stadsdeel Oost is op zijn beurt niet bereid geld bij te leggen om een en ander voor de bewoners te subsidiëren. Een patstelling dus, en ten voordele van Serton Records, die voorlopig in de ruimte van de voormalige A-markt lijkt te kunnen blijven. Een en ander wordt geillustreerd door een bericht van AT5 hieronder, ter gelegenheid van een bezoek van de nieuwe stadsdeelvoorzitter Carolien de Heer, hieronder in gesprek met Andy Knijpinga van de Partij van de Dialoog.
Het lijkt overigens weinig realistisch te verwachten dat Betondorp maar liefst twee supermarkten rendabel kan laten draaien. Er wonen maar om en nabij 3.000 bewoners in het dorp en het zal de enige supermarkt Foodshop Kings and Queens op de Brinkstraat 25 genoeg moeite kosten om overeind te blijven. Dit terwijl het assortiment beperkt is; wellicht te beperkt voor de behoefte van de Betondorpers. Intussen wil de Brink Foodmarket ook nog niet voldoende op gang komen. De vier kramen staan vaak wat verlaten op het plein. Initiatiefnemer Eugene Weusten is trots op het resultaat, maar geeft toe dat de aantrekkingskracht van de markt te gering is om bezoekers van buiten te trekken of de Brink dermate aantrekkelijk te maken dat ondernemers zich er weer willen vestigen.
Eugene Weusten
Wellicht zou een oplossing kunnen zijn ook het buurtje aan de overkant, rond Anfield Road, als afzetgebied van een supermarkt. Dit zou bijvoorbeeld plaats kunnen vinden door het helpen van Foodshop Kings and Queens deze doelgroep aan de overzijde van de Middenweg te bereiken. Indien dit zou lukken is het wel de vraag in hoeverre het huidige pand aan de Brinkstraat voldoende groot is om een wat meer uitgebreid assortiment te gaan voeren. Wellicht zou een nieuwe supermarktruimte ook aan de overkant, om en nabij Anfield Road gevonden kunnen worden.
Want het lijkt vooralsnog een illusie dat een supermarkt bereid gevonden kan worden om – naast de reeds bestaande supermarkt in de Brinkstraat – een vestiging op de Brink te openen. Daarom stel ik op deze website al enige tijd voor al dan niet bestemmingsplanmatig de Brink volledig te herzien, weliswaar binnen de bestaande contouren. Wat de Brink nodig heeft, is hoogwaardige horeca. Die zou bijvoorbeeld in de voormalige bibliotheek gevestigd kunnen worden. In de plint waar vroeger de A-markt zat zouden dan enige hoogwaardige winkels gevestigd kunnen worden. Een en ander zou gecombineerd moeten worden met een initiatief om de enorme massa’s buitenlandse toeristen waar Amsterdam nu eenmaal over beschikt, naar het architectonisch zo prachtige dorp te trekken, bijvoorbeeld door het bewust promoten van Engelstalige architectonische wandelingen.
Voor dit soort plannen is de steun van politiek en stadsdeel onontbeerlijk. Het is mij op het ogenblik niet zo helder wat de ideeën van politiek en stadsdeel zijn voor Betondorp, behalve het tegengaan van achterstellingen en armoede, en het bevriezen van het architectonisch beeld. Een ook de Partij van de Dialoog, de enige echte Betondorpse partij waar Andy Knijpinga en Rody Hofkamp zich de afgelopen verkiezingen voor inzetten, zwijgen als het graf wanneer het gaat om een toekomstvisie voor Betondorp. En dat is jammer. Er is veel moeite in de Partij van de Dialoog gestoken bij de gemeenteraadsverkiezingen en er hebben tussen de 150 en 200 mensen op gestemd. Jammer zou zijn wanneer we juist nu, nu het er om gaat een toekomstperspectief voor Betondorp op poten te zetten dat vanwege de viering in 2024 van 100 jaar Betondorp de wind in de zeilen heeft, een stille dood sterven.
Daarom eindigt dit stukje met een hartelijke oproep aan de Partij van de Dialoog en andere vooruitziende bewoners en organisaties van Betondorp zich samen te gaan buigen over een toekomstperspectief van Betondorp, een wijk die langzaam maar zeker aan het gentrificeren is, waar tegenwoordig weer kinderen spelen, kunstenaars actief zijn of worden en die alles in zich heeft een van de meest aantrekkelijke buurten van Amsterdam te worden. Maar er moet een visie zijn. En die is er nu niet. Moge dit stukje aan visievorming bijdragen. Want het moet maar eens klaar zijn met het pappen en nathouden. Deze buurt heeft perspectief! Maar dan moeten we samen wel out of de box durven denken.
