Wegwezen

De aanleg van het oostelijk deel van de Ringweg A10 heeft veel voeten in aarde. De bouw van de Ring begint al in 1962 op een deels al bestaand stratenpatroon. Het eerste deel dat wordt opgeleverd is het deel tussen het Bos-en Lommerplein en de Coentunnel. Dit deel wordt met de opening van de Coentunnel op 21 juni 1966 opengesteld voor verkeer. De westelijke ring, gerealiseerd op het tracé Einsteinweg, is in 1975 gereed en de zuidring in 1980. Het oostelijk en noordelijk tracé van de ring A10 hebben heel wat langer nodig gerealiseerd te worden en zullen uiteindelijk pas in 1990 gereed zijn als de Zeeburgertunnel wordt opgeleverd.

Er is zeer veel protest tegen de aanleg van de ring A10 door verschillende actiegroepen. In Amsterdam Oost is dat de actiegroep Wegwezen. Het protest is mede opgeroepen door het optreden van wethouder P.v.d.A.-wethouder Han Lammers. Han Lammers komt van de vernieuwingsbeweging in de PvdA. Nieuw Links en is in eerste instantie van plan zijn huid duur te verkopen in de strijd met de voortschrijding van het kapitalisme. Hij geeft dan ook in november 1972 de Gemeenteraad aan niet zonder meer aan het vervolg van de realisatie van de Ring mee te werken zonder dat er in de Gemeenteraad in het openbaar wordt gedebatteerd. Later zou Lammers de koers omgooien, onder andere voorstander van de nieuwe metrolijn en grootschalige stadsvernieuwing worden en daarmee de links-activistische wereld volledig tegen zich krijgen. Maar in 1972 heeft Lammers nog idealen en Wegwezen biedt zich namens Watergraafsmeer aan als actiegroep die als doelstelling heeft het realiseren van de oostelijke ring tegen te gaan.

Hoofdbrekens voor Han Lammers

Nadat handtekeningenacties en een inval in het Stadhuis weinig effect hebben opgeleverd, blokkeert Wegwezen op zaterdag 2 december 1972 met enige honderden jongeren na een optocht door Betondorp, een grote blokkade van het kruispunt van de Middenweg en de Gooiseweg. Het grootste bezwaar is dat het volkstuinencomplex Rust en Vreugd en een voetbalveldencomplex (TDO, Watergraafsmeer, TOS Actief en Animo, waar veel Betondorpers voetballen) voor de toekomstige snelweg zullen moeten wijken. Daarbij bestaat dat de indruk dat het afronden van de ring A10 de verkeersdruk op de binnenstad niet zal verlichten, maar alleen maar zal doen toenemen. De actie, die een half uur duurt, haalt het landelijke nieuws en wordt besproken in de Volkskrant en het NRC. Bovendien komt Wethouder Lammers naar een openbare bijeenkomst in gebouw Sjaloom en verzekert de aanwezigen dat iedere betrokkene volgens de bestemmingsplanprocedure bezwaren mag inbrengen.

Kinderen laten ballonnen op te Rust en Vreugd

De volgende actie die plaatsvindt is in mei 1973. Samen met leden van volkstuinencomplex Rust en Vreugd aan het eind van de Ooster Ringdijk, waarvan de bejaarde bewoners (het complex heeft 127 tuinders) het aanbod van een nieuw tuinencomplex in de Wijkergouw in Amsterdam Noord hebben gekregen, laat actiegroep Wegwezen, onder leiding van Arie Visser en Henk Kiers, samen met bewoners van Betondorp honderden ballonnen op. Met spandoeken met teksten als ‘Laat je niet kisten’ en ‘Waar een wil is, is geen weg’, trekken de actievoerders van Betondorp naar het reeds deels ontruimde volkstuinencomplex, waar de actiegroep inmiddels tuinen aan het opknappen is. Ook spant de actiegroep een kort geding aan tegen de gemeente, die inmiddels de bestemmingsplanwijziging aan het behandelen is. Grootste bezwaar is dat ondanks het feit dat er nog geen bestemmingsplan gewijzigd is, allerlei voorbereidende maatregelen worden getroffen om het toekomstig gewijzigd bestemmingsplan mogelijk te maken.

De bejaarde bewoners van Betondorp zien verhuizing van het sinds 1931 bestaande volkstuinencomplex naar Amsterdam Noord niet zitten. Een verontwaardigde bewoner meldt in De Tijd: “Je kan wel een nieuwe tuin beginnen, maar je krijgt nooit meer die oude bomen terug. Een tuin moet zich ontwikkelen en dat duurt een aantal jaren. Wij hadden hier iets opgebouwd, iets moois gemaakt en dat moeten we allemaal weer opgeven. Velen van ons kunnen die energie niet meer opbrengen.” Bovendien kom je vanuit Betondorp slecht op de nieuwe locatie in Amsterdam Noord en moet je maar liefst drie keer overstappen om er met de bus te komen.

Het oude Rust en Vreugd moet wijken voor de Ring A10

De bewoners van Betondorp voelen zich in een hoek gedrukt. Niet alleen verdwijnen de recratiemogelijkheden – tuinieren, voetballen – uit de buurt; ook komt nog eens een lawaaierige snelweg naast de deur te liggen. De ambtelijke molens malen echter, ondanks bezetting van het leegstaande volkstuinencomplex – dat diverse malen de beker kreeg als mooiste volkstuinencomplex van Amsterdam – door actiegroep Wegwezen, onverbiddelijk door. Het kort geding leidt niet tot een positief resultaat en ook de tunnelplannen van Han Lammers gaan niet door. In 1975 brengt Wegwezen nog eens een kritisch rapport uit tegen de bouw van de ringweg. Volgens Wegwezen zullen in de Watergraafsmeer ten gevolge van de ringweg maar liefst 623 volkstuinen moeten verdwijnen, een groot park, vier sportterreinen, woningen, boerderijen en tuinderijen. In plaats daarvan krijgt de buurt een enorme geluids- en stankoverlast terug. Het rapport is wat zwaar aangezet en de Gemeente is inmiddels bijna klaar met het bestemmingsplan en gaat die zomer voorlichtingsavonden in de Watergraafsmeer houden.

Het is een verloren zaak voor Wegwezen. Toch blijft de actiegroep er alles aan doen de plannen voor de aanleg van de oostelijke ring A10 tegen te werken en komt regelmatig in het nieuws. De argumenten worden niet wezenlijk anders, maar de Gemeente kiest voor het belang van het afmaken van de ring A10. De PvdA Watergraafsmeer intussen wil zich gaan inzetten om een geluidsoverlastwerend glazen scherm tussen Betondorp en de ring te realiseren. Dat is een schijnoplossing, aldus woordvoerder Henk Kiers van Wegwezen. De Partij van de Arbeid is een collaborerende partij, merkt hij bitter op in een artikel in het Parool van april 1978. De PvdA is helemaal niet voor het milieu, het is gewoon de Partij van de Auto. Over tien jaar worden er misschien gasmaskers in de Watergraafsmeer uitgedeeld en dan zet men die nog op ook. “Iedereen wordt platgepraat en aan het wezenlijke wordt voorbijgegaan. Ondertussen wordt gepropageerd dat je meedenkt, maar als je dat wilt gaan doen, ben je een vervelende jongen.”

Actiegroep Wegwezen

De actiegroep Wegwezen dient in juli 1981 nog éénmaal een bezwaarschrift in tegen de aanleg van het oostelijk deel van de Ringweg A10. De geluidshinder voor woningen zal ontoelaatbaar toenemen als de weg wordt aangelegd. Daarbij zal er groen verdwijnen nabij Betondorp en valt te vrezen dat de aanleg van het beoogd dijklichaam van de weg de funderingen van de Betondorpse woningen ernstig zal verstoren. Verkeersvoordeel verwacht de actiegroep niet van de ring. Het kort geding, dat ook niet worden gewonnen, is voor zover wij konden achterhalen het laatste teken van leven van de actiegroep Wegwezen. Zoals bekend is de ring er gekomen.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *