Ik ontmoet Maartje bij De Avonden. Maartje is geboren in 1972 in ´s-Hertogenbosch. Als Maartje nog maar 1 jaar oud is, verhuist ze met haar ouders naar een nieuwbouwwijk in Boxtel. Haar vader is antiekrestaurateur, zijn bedrijf is gevestigd in een oude melkfabriek. Het zijn de jaren zeventig en tachtig. Maartje zit vaak in opzichterhokje bovenin de fabriek, van waaruit ze alles kan overzien. Beneden is een soort uitdragerij gevestigd: oude auto’s, hele kerkinterieuren. Er scharrelt wat personeel rond. Het is heel fijn om in de ruimte rond te lopen. Soms vindt ze een dode vleermuis. Die doet ze dan in een potje. Verder liggen er potloden en schildersspullen. Maartje mag borden maken voor vader. Het is een fijne jeugd die Maartje met haar beide ouders doormaakt, zij wonen nog altijd in Boxtel.
Boxtel-Eindhoven-Utrecht-Amsterdam
Na de HAVO in Boxtel gaat Maartje naar het VWO in Eindhoven. In 1991 gaat ze studeren in Utrecht; ze kiest voor de studie kunstgeschiedenis. Welhaast een logisch vervolg op het omgaan met kunstvoorwerpen uit het verleden. Tijdens een zomervakantie ontmoet ze een jongen die in Den Haag studeert en woont, ze worden verliefd. In de daaropvolgende jaren pendelt Maartje met haar OV-jaarkaart tussen Utrecht en Den Haag. Tegen het einde van haar studie zetten Maartje en haar vriend een grote stap; ze kopen hun eerste woning in Amsterdam Oud-West.
Afstuderen
Het is tevens de periode dat Maartje moet afstuderen. Zij doet dat door met een aantal studenten onder leiding van een bezielende docente een tentoonstelling in te richten in het Utrechtse museum Catharijnenconvent genaamd ‘Leven na de dood’. Gedenken in de late Middeleeuwen, een tentoonstelling die het maar liefst tot 2020 uit weet te houden. Maartje houdt zich voor de tentoonstelling bezig met de Middeleeuwse broederschappen en gildes: hoe laten zij zich ter herdenking in kerken afbeelden? Maartje gebruikt vooral materiaal uit de Zuidelijke Nederlanden, omdat er in de Noordelijke Nederlanden na de protestantse beeldenstormen in de zestiende eeuw weinig meer over is gebleven.
Het afstuderen is een heerlijke creatieve tijd, na het afronden van de afstudeerscriptie is Maartje klaar voor de arbeidsmarkt. Het valt nog niet mee om een passende baan te vinden. Na enige omzwervingen wordt Maartje in 1997 medewerker van het Anne Frankhuis en is dat vandaag de dag nog.
Watergraafsmeer
In 2002 wordt haar dochter Lara geboren en in 2005 haar zoon Mats, in dat laatste jaar verhuist het gezin naar de Watergraafsmeer en betrekt een oud winkelpand in de Wakkerstraat dat eigenhandig wordt omgetoverd tot woonruimte. In de loop der jaren passeren allerlei creatieve bezigheden de revue; zo studeert Maartje drie jaar voor goudsmid en ze opent webwinkel Juffrouw Stip, een onderneming waarmee ze creatieve knutselpakketjes voor kinderen verkoopt. Het is een komen en gaan van ouders en kinderen aan de huisdeur in Oud Watergraafsmeer.
Betondorp
In 2018 verhuist Maartje met haar kinderen naar Betondorp, de relatie met de vader van kinderen is spijtig genoeg op de klippen gelopen. Maartje is dolgelukkig dat het gelukt is om de bovenwoning in de Veeteeltstraat te bemachtigen waar ze haar oog op had laten vallen. Zij voelt zich meteen thuis in de buurt. Het is met name het dorpse karakter van Betondorp dat haar aanstaat. Zo wordt ze bijvoorbeeld op een heel warme manier door de buurvrouw welkom geheten. Betondorp voelt voor Maartje als een warm bad; Amsterdam is steeds drukker geworden, maar hier is nog rust. Ze leert snel mensen kennen en doet mee met de Zuiveltuin, waar ze haar eigen moestuintje heeft. En de architectuur van Betondorp was voor de kunsthistorica een openbaring. Meer en meer verdiepte ze zich in de culturele, architectonische en sociale geschiedenis van de wijk. De vaardigheden die ze in haar studie tot in de puntjes had verfijnd kwamen hierbij goed van pas; van brononderzoek en interviews tot gewoon een praatje met bewoners in de buurt; haar enthousiasme voor het uitzoeken van de culturele geschiedenis van de buurt werd aangewakkerd. Zo ontstonden de eerste gedachten om anderen er middels rondleidingen over te gaan vertellen.
Rondleidingen
Maartje weet nog goed hoe ze met Eugene en Naomi van Betondorp Live! in aanraking kwam. Die hadden bij de renovatie van de Brink alle overgebleven roosjes in hun tuin gezet. Iedereen die dat wilde mocht er een komen ophalen. Zo ook Maartje, die de stoute schoenen aantrok en vroeg of er wellicht behoefte in de buurt zou zijn aan begeleide rondwandelingen door Betondorp, tijdens de Brink op Zaterdag of bij andere evenementen. Haar idee viel in goede aarde en zo werden de eerste rondleidingen gekoppeld aan het marktje, te beginnen in 2020. Al vrij snel na de start gooide COVID-19 roet in het eten, maar sinds de beperkingen begin dit jaar (2022) zijn opgeheven verzorgde Maartje al meer dan 15 wandelingen met grote of kleinere groepen. Ze wordt vooral gevonden via het internet door mensen met belangstelling voor de architectuur en de geschiedenis van Betondorp. De wandeling kent in principe een vaste opbouw en kost 13,50 euro voor anderhalf uur.
Maartje: ‘Het is heel dankbaar om rondleidingen te geven. De wandeling betekent veel voor mensen, bijvoorbeeld (oud-)inwoners die hier ooit geboren zijn. En het mooiste is: je krijgt veel verhalen terug, ook van mensen die al heel lang in Betondorp wonen.’
Publicatie van een boek
Maartje is inmiddels zo’n kenner geworden van de geschiedenis van Betondorp, dat ze de start heeft gemaakt met het schrijven van een boek over de wijk. In haar boek wil ze een breed publiek vertellen over de prachtige geschiedenis van Betondorp; van de socialistische uitgangspunten en de ligging buiten de stad, tot de betonbouw en de architecten. Het boek moet in 2024 bij het 100-jarig bestaan van Betondorp verschijnen.
Wij wensen Maartje heel veel succes bij het organiseren van wandelingen en we zien uit naar het lezen van het boek over Betondorp,
Graag wijzen we ook op de websites van Maartje:
Studio Maartje van Dijk – linoleumsneden & rondleidingen
Rondleidingen Betondorp – Startpagina | Facebook
Rogier Schravendeel